Circulair ondernemen

NS heeft als doel om in 2030 circulair in te kopen, materialen maximaal te (her)gebruiken en geen afval meer te creëren op kantoren, werkplaatsen en van treinen.

Beperk (nieuw) grondstofgebruik

Door circulair ontwerpen en inkopen willen we nog slimmer omgaan met materialen en minder (nieuwe) grondstoffen gebruiken. In relevante materiële aanbestedingen nemen we circulariteit mee in de selectie- en gunningsfase. NS heeft dit jaar stappen gezet om inzicht te krijgen in de circulariteit van alle materialen die de organisatie binnenkomen. NS gebruikt hiervoor de CTI-meetmethodiek ontwikkeld door de World business Council of Sustainable Development (WBCSD). Samen met leveranciers verzamelen we materiaalinformatie om te meten hoe circulair de binnenkomende materialen zijn en te sturen naar ons doel  om circulair in te kopen met gebruikte, gerecycelde of snel hernieuwbare grondstoffen. In 2021 heeft NS 49.000 ton (66%) van de binnengekomen materialen gemeten. Hiervan is 91% circulair. Dit percentage is grotendeels het resultaat van de bouw van het opstelterrein in Arnhem. In dit project is veel circulair materiaal toegepast, zoals gebruikte dwarsliggers en ballast. In 2022 gaan we de metingen van de circulariteit van ingekochte materialen opschalen en onderdeel maken van onze standaard inkoopprocessen.

Optimaal materiaalgebruik

We zijn zuinig op onze materialen en zetten in op goed onderhoud, reparatie en levensduurverlenging. Na twintig jaar moderniseren we onze dubbeldekstreinen zodat deze weer twintig jaar reizigers kunnen vervoeren. In 2021 is in opvolging van de VIRM1 gestart met het moderniseren van 44 dubbeldekkers van het type VIRM2/3. Bij deze modernisering knappen we 85% van de twintig jaar oude treinonderdelen op en plaatsen deze weer als nieuw terug in de trein zodat ze weer twintig jaar meekunnen. 13% van de materialen krijgt elders een tweede leven. Opgeteld krijgt 99% van de VIRM2/3-trein een tweede leven. Voor dit project Circulaire Treinmodernisering heeft NS in 2021 de Circulaire Award ontvangen.

In 2021 zijn van de 45 jaar oude SGM-Sprintertreinen 157 rijtuigen en 292 draaistellen uitgestroomd. Voordat de trein uitstroomt, halen monteurs waardevolle onderdelen uit de treinen voor gebruik in nog rijdende SGM’s en voor hergebruik in andere treinseries. Zo passen de wielstellen – na een kleine aanpassing – onder de ICM-treinstellen. Ook hebben we 800 treinramen gedemonteerd uit de SGM voor het bouwen van een fietsenstalling nabij station Eindhoven.

Afval bestaat niet

Als we producten niet meer kunnen (her)gebruiken, willen we deze hoogwaardig in de kringloop houden door op zoek te gaan naar een nieuwe bestemming. We proberen eerst het volledige product een nieuw leven te geven. Als dat niet kan, herbestemmen we de onderdelen. Als hergebruiken niet kan, scheiden we materialen zo goed mogelijk voor recycling. In 2021 hebben we bijvoorbeeld 28 DM90 rijtuigen, en 2 SGM rijtuigen verkocht. Zo hebben we 1.436 ton aan afval voorkomen, en 30 rijtuigen een tweede leven gegeven. Daarnaast maken we nieuwe producten van oude treinonderdelen. 45 jaar oude omroepspeakers uit treinen veranderen zo in nieuwe bluetooth-huiskamerspeakers. Oude treinvloeren, treinstoelen en plafondplaten krijgen een nieuw leven als meubelstuk. In 2021 hebben we voor de vijfde keer een Upcycle Pop Up-store geopend op Utrecht Centraal, waar we nieuwe producten verkochten die gemaakt zijn van oude NS-materialen. Ook openden we voor het eerst een Upcyle Pop Up-store op station Leiden. Zo laten we samen met onze upcycle partners zien dat afval niet bestaat en materialen waardevol zijn en een tweede leven verdienen.

Verder hebben we in 2021 oude of overtollige NS-materialen via veilingen een nieuwe bestemming gegeven én via DB-Resale werkplatforms verkocht. In totaal hebben we hiermee 25 ton materiaal hoogwaardig herbestemd.

Outflow-resultaten

Kennisdelen en wereldwijd opschalen

De lessen uit het circulair moderniseren en ontmantelen van treinen hebben we vertaald in specificaties voor de aanschaf van nieuwe treinen. Deze circulaire specificaties zijn we nu Europees aan het opschalen. Ook is NS sinds dit jaar medevoorzitter van de UIC Sectorgroep ‘Circulaire Economie’ om samen met vervoerders en infrabeheerders over de hele wereld toe te werken naar een wereldwijd circulaire spoorsector in 2035.

Afvalvrije stations 2040

Op onze stations hebben we de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan met het verminderen en scheiden van afval op stations. De doelen uit de “Green Deal afvalreductie en -recycling” bleken niet realistisch in de openbare ruimte op het station. Door de vele verschillende soorten (verpakkings)afval en het ontbreken van standaardisering van afvalinzameling in de openbare ruimte, belandt afval vaak in verkeerde afvalbakken, waardoor recycling niet meer mogelijk is. Daarom kiezen we voor eenvoudige en herkenbare afvalstromen, focussen we op stations met de grootste impact en scheiden we restafval na. In 2021 behaalden we hiermee een scheidingsresultaat van 36% op stations en in treinen, een verdriedubbeling ten opzichte van het resultaat bij aanvang van de Green Deal. De inzichten gebruiken we om samen met ProRail en het ministerie van IenW vorm te geven aan onze ambitie: het afvalvrije station in 2040. We focussen op het voorkomen van afval, het verduurzamen van verpakkingen, het inzamelen van statiegeldverpakkingen en het optimaliseren en verder inrichten van het afvalscheidingsbeleid. Voor de inzameling van PET-flessen gaat NS als een van de eerste organisaties in de publieke ruimte een aantal grote stations voorzien van inzamelmachines voor statiegeldverpakkingen. Een aanbesteding hiervoor gaat in 2022 lopen is in 2021 gestart en zal in 2022 tot gunning en levering van de eerste inzamelmachines leiden.