Onze impact op Nederland

In 2021 maakten weer meer Nederlanders dan in 2020 gebruik van onze treinen. Ondanks dat de reizigersaantallen nog ruim lager zijn dan in 2019 blijft onze impact op de maatschappij groot. Dat zien we op gebieden als mobiliteit, veiligheid, milieu en onze bestedingen. 

We geven onze maatschappelijke impact transparant weer door onze positieve en negatieve milieu- en sociaaleconomische effecten op de omgeving uit te drukken in euro’s. In dit hoofdstuk hebben wij geprobeerd dit zoveel mogelijk te objectiveren en deels uit te drukken in financiële bedragen. 

In een notendop

In 2021 maakten reizigers 9 miljard kilometers met de trein. Dit is iets meer dan in 2020. De toename in gereisde kilometers heeft ervoor gezorgd dat de positieve impact van mobiliteit door NS is gestegen. Een ander gevolg van licht gestegen aantal reizigerskilometers is dat de negatieve impact stijgt doordat er meer reistijd is en de milieu-impact van het voor-en natransport stijgt. Per saldo is de positieve impact van NS op de maatschappij € 2.369 miljoen (€ 2.352 miljoen in 2020 ).
Reizen met de trein heeft ook dit jaar weer een zeer kleine impact op het milieu in vergelijking met de auto. De totale positieve impact ten opzichte van de auto is in 2021 iets gestegen door het hogere aantal reizigerskilometers in vergelijking met 2020.

Maatschappelijke impact NS 

Nadere informatie over de gehanteerde methodologie, uitgangspunten, waarderingen en bronnen vindt u in NS Methodologie maatschappelijke impactanalyse Handboek 2021. 

Sociaaleconomische impact door mobiliteit en reistijd

Het belang van mobiliteit in Nederland is door het Kennis Instituut Mobiliteit gewaardeerd op € 76 miljard. Op basis van dit onderzoek heeft NS een waarde gekoppeld aan elke kilometer die een klant bij ons kan reizen. Als je de waarde per gereisde kilometer vermenigvuldigt met het aantal kilometers dat reizigers in 2021 bij NS hebben gemaakt, leidt tot een totale waarde van € 4.114 miljoen (€ 3.839 miljoen in 2020).
Aan de andere kant kunnen reizigers hun tijd niet geheel naar eigen behoefte besteden. Hierdoor leidt de reistijd van deur tot deur tot maatschappelijke kosten. Dat geldt vooral voor tijd door vertraging en tijd in drukke treinen (bijvoorbeeld geen zitplaats). Deze negatieve impact op het gebied van reistijd bedroeg in 2021 € 2.963 miljoen (€ 2.722 miljoen in 2020).

Milieu-impact: emissies, landgebruik, afval, water en geluid

Onze negatieve milieu-impact is onder andere het gevolg van het gebruik van fossiele brandstoffen. Dat veroorzaakt luchtverontreiniging door emissies van onder meer CO₂, SO₂, NO_x en fijnstof. Het gevolg is een negatieve impact op klimaat, natuur en gezondheid met kosten voor de maatschappij. Door gebruik van 100% groene stroom voor treinen en gebouwen is onze impact in de afgelopen jaren fors verminderd en zelfs ruim gehalveerd ten opzichte van 2014. Ook landgebruik, afval, watergebruik en geluidsoverlast leiden tot een negatieve milieu-impact.

De negatieve milieu-impact bedroeg in 2021 € 55 miljoen (€ 47 miljoen in 2020), onderverdeeld naar ongeveer € 8 miljoen direct als gevolg van NS en circa € 47 miljoen in de keten als gevolg van voor- en natransport, productie van treinen, en elektriciteit en infrastructuur. De stijging ten opzichte van 2020 is veroorzaakt door het hogere aantal reizen en het daaruit volgende gestegen verbruik van voor- en natransport.
Vergeleken met de auto heeft de trein een positieve milieu-impact. Reizen met de trein voorkomt een deel van de impact van luchtverontreiniging, doordat deze inclusief de OV-fiets lager is dan van autoreizen en alternatief voor- en natransport. De positieve impact van geluid en landgebruik ten opzichte van de auto betreft de aangelegde wegen en geluidsmaatregelen die niet genomen hoeven worden omdat reizigers voor de trein kiezen. De positieve milieu-impact vergeleken met de auto is alleen berekend voor ‘keuzereizigers’: reizigers die een keuze kunnen en willen maken tussen de auto en de trein.

Sociaaleconomische impact door veiligheid

NS draagt bij aan een veiligere samenleving door veilig vervoer en een veilige omgeving te bieden aan reizigers en medewerkers. We werken aan arbeidsveiligheid, sociale veiligheid, en veilig reizen.

De maatschappelijke kosten van arbeidsveiligheid (ongevallen) bedroegen in 2021 € 32,4 miljoen (33,8 miljoen in 2020). De maatschappelijke kosten van sociale (on)veiligheid in 2021 zijn ongeveer € 19 miljoen, wat iets hoger is dan in 2020.
Voor veilig reizen werkt NS samen met partners aan het voorkomen van botsingen, ontsporingen of onveilige situaties op het station. In 2021 waren de maatschappelijke kosten van onveilige situaties circa 8 miljoen. In het voor- en natransport is het aantal verkeersongevallen en de impact daarvan vele malen groter en deze impact bedraagt in 2021 53 miljoen (48 miljoen in 2020).
Vergeleken met reizen met de auto is reizen met de trein relatief veilig. We berekenen deze positieve impact door het aantal vermeden ongelukken te bepalen. Dit doen we door te kijken hoeveel meer ongelukken waren gebeurd als onze keuzereizigers de auto hadden gepakt. De maatschappelijke baten van veilig vervoer per trein bedroeg circa € 298 miljoen voor 2021 (278 miljoen in 2020).

Sociaaleconomische impact op gezondheid door een actievere levensstijl

Reizigers die gebruikmaken van onze diensten worden actiever dan wanneer ze van een andere modaliteit gebruikmaken. Deze sociaaleconomische impact hebben we in 2018 voor het eerst berekend. Beweging van en naar een trein- of busstation zorgt ervoor dat een percentage inactieve mensen actief wordt. Per dag wordt 16 minuten extra beweging toegekend aan reizigers van NS. Een zesde van de treinreizigers gaat door deze extra beweging tot de groep van actieve mensen behoren. Een actieve levensstijl zorgt voor verlaging van kosten die zijn verbonden aan een inactieve levensstijl, onder andere medische kosten en productiviteitsverlies. Deze positieve impact bedroeg in 2021 € 0,6 miljoen (2020 ongeveer € 0,9 miljoen). 

Sociaaleconomische impact door opleidingen en inzetbaarheid medewerkers

NS heeft een positieve sociaaleconomische impact op de maatschappij door kennis, vaardigheden en talenten van medewerkers te ontwikkelen, naar duurzame inzetbaarheid te streven en een diverse en inclusieve organisatie te zijn. Met onze opleidingen vergroten we de economische waarde van het arbeidspotentieel van medewerkers, nadat zij NS hebben verlaten. De maatschappelijke baten daarvan bedroegen in 2021 ongeveer € 11 miljoen.
Arbeidsongeschiktheid beperkt de inzetbaarheid van werknemers. Dit heeft negatieve maatschappelijke kosten van € 20 miljoen, doordat bijvoorbeeld ziektekosten en kosten voor uitkeringen stijgen en productiviteit en koopkracht afnemen.

Sociaaleconomische impact door bestedingen

Met onze eigen bestedingen zoals inkoop, investeringen en salarissen hebben we een sociaaleconomische impact op de maatschappij. Daardoor dragen we onder meer bij aan toegevoegde waarde en werkgelegenheid bij leveranciers. De economische baten bedroegen € 1.373 miljoen aan toegevoegde waarde (€ 1.377 miljoen in 2020) bij leveranciers, ofwel ongeveer 19.655 banen.