29. Voorzieningen
(in miljoenen euro's) | Reorganisatie- voorzieningen | Voorziening bodemsanering | Beëindigings- vergoedingen/netto activa betalingen | Voorziening doorbetaling onregelmatigheid bij vakantie | Voorzieningen Abellio Duitsland en overige voorzieningen | Totaal |
Stand per januari 2021 | 33 | 74 | 487 | 37 | 129 | 760 |
Dotatie | 22 | 5 | - | 29 | 386 | 442 |
Oprenting | - | - | - | 1 | - | 1 |
Deconsolidatie | - | - | - | - | -115 | -115 |
Onttrekking | -18 | - | -144 | - | -78 | -240 |
Koersverschillen | - | - | 19 | - | 1 | 20 |
Vrijval | -11 | -2 | -362 | - | -78 | -453 |
Stand per 31 december 2021 | 26 | 77 | - | 67 | 254 | 424 |
Opgenomen onder: | ||||||
Langlopend | 7 | 71 | - | 67 | 71 | 216 |
Kortlopend | 19 | 6 | - | - | 183 | 208 |
Reorganisatievoorzieningen
De voorziening voor reorganisatiekosten heeft tot doel het dekken van de kosten die in het kader van reorganisatiemaatregelen worden gemaakt. Het grootste deel van de voorziening is nodig voor afvloeiingsregelingen, overbruggingsbetalingen en herplaatsing van personeelsleden van wie de functie is opgeheven bij reorganisaties. Belangrijke uitgangspunten bij de bepaling van de reorganisatievoorzieningen ultimo 2021 en 2020 in Nederland zijn:
-
het cao eindbod van NS dat is voorgelegd aan cao-partijen en in februari 2021 is geaccepteerd door de vakbonden;
-
inschattingen ten aanzien van doorstroom en uitstroom gedurende de reorganisatie.
Voorziening bodemsanering
De voorziening voor bodemsanering dient voor beheersing en opheffing van milieuschade. De voorziening is berekend met behulp van een disconteringsvoet van gemiddeld 1,5% (2020: 1,5%).
Beëindigingsvergoedingen/netto-activa betalingen
In november 2020 heeft het Dft beëindigingsvergoedingen vastgesteld. Naar aanleiding van deze vaststelling hebben onderhandelingen plaatsgevonden en zijn argumenten uitgewisseld. Dit heeft geleid tot een neerwaartse bijstelling van de beëindigingsvergoeding in mei 2021 en tot een vrijval van de voorziening van € 362 miljoen.
Voorziening doorbetaling onregelmatigheid bij vakantie
De Groep heeft een voorziening getroffen voor de geclaimde onregelmatigheidstoeslagen tijdens vakantie over de bovenwettelijke vakantiedagen. De juridische procedure omtrent dit onderwerp is nog niet afgerond.
Voorzieningen Abellio Duitsland en overige voorzieningen
De Groep heeft per 30 juni 2021 een inschatting gemaakt van de verwachte uitstroom van middelen die voortkomt uit de beëindiging en afwikkeling van de activiteiten in Duitsland. Hiervoor zijn voorzieningen getroffen. Deze inschattingen zijn per 31 december geactualiseerd als gevolg van de ontwikkelingen zoals toegelicht onder paragraaf “Deconsolidatie”. Ultimo 2021 heeft de Groep haar positie opnieuw beoordeeld en de voorzieningen daarop aangepast. Deze voorzieningen zijn, met uitzondering van € 10 miljoen (die ten laste is gebracht van de overige bedrijfslasten), ten laste van haar financieringsresultaat verantwoord en zijn ultimo 2021 opgenomen onder voorzieningen Abellio Duitsland en overige voorzieningen. Deze voorzieningen worden getroffen voor uitstroom van middelen ten aanzien van garanties en afwikkeling van mogelijke andere aansprakelijkheden verband houdend met de insolventieprocedures. Daarnaast is een voorziening getroffen voor verwachte juridische en proces kosten. De voorziening voor garanties is een deel van het totaal aan afgegeven garanties zoals is opgenomen in noot 31 van de jaarrekening.
De juridische onderhandelingspositie van de Groep wordt naar verwachting ernstig geschaad als verdere toelichting wordt gegeven over de aard en omvang van de getroffen voorzieningen Abellio Duitsland en overig voorzieningen. De Groep maakt daarom gebruik van de bepalingen van IAS 37.92 en beperkt zich tot bovenstaande toelichting.
De uitkomst van de solventieprocedures in Duitsland is inherent onvoorspelbaar en het is mogelijk dat kasstromen of bedrijfsresultaten in toekomstige jaren in materiële zin positief of negatief kunnen worden beïnvloed als gevolg van een (on)gunstige uitkomst voor de Groep ten opzichte van de huidige inschattingen die zijn gedaan in deze jaarrekening.
Overige voorzieningen betreffen onder andere voorzieningen voor schade ten gevolge van ongevallen en brand, onzekerheden ten aanzien van afrekeningen met vervoerders, voorzieningen in verband met onderhoud van leasecontracten en voorzieningen voor personeel gerelateerde onderwerpen.
Individuele tegemoetkomingen Tweede Wereldoorlog
NS heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog in opdracht van de bezetter treinen gereden. NS heeft de bereidheid uitgesproken om op morele gronden een individuele financiële tegemoetkoming te doen aan de door haar handelen meest direct getroffenen. In gezamenlijkheid is afgezien van een juridische procedure over aansprakelijkheid. NS heeft in 2019 een voorziening getroffen van € 47 miljoen voor de verwachte uitkeringen en uitvoeringskosten (verantwoord onder de overige bedrijfslasten). Ultimo 2021 is de gehele voorziening afgewikkeld.
Waarderingsgrondslag
Een voorziening wordt in de balans opgenomen wanneer de Groep een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft als gevolg van een gebeurtenis in het verleden en het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen nodig is.
Voorzieningen worden bepaald door de verwachte toekomstige kasstromen contant te maken op basis van een disconteringsvoet voor belasting die een afspiegeling is van de actuele markttaxaties van de tijdswaarde van geld en, waar nodig, van de specifieke risico’s met betrekking tot de verplichting.
Reorganisatiekosten en non-activiteitsregelingen
In verband met reorganisatie worden voorzieningen getroffen wanneer een gedetailleerd plan voor de reorganisatie is geformaliseerd en een aanvang is gemaakt met de reorganisatie of deze publiekelijk bekend is gemaakt. Er wordt geen voorziening getroffen voor toekomstige bedrijfslasten. De reorganisatievoorziening heeft voornamelijk betrekking op afvloeiingsregelingen, overbruggingsbetalingen en herplaatsingen van personeelsleden van wie de functie is opgeheven.
Voorziening voor bodemsanering
De voorziening voor bodemsanering dient ter dekking van lasten om bedrijfsmiddelen in bruikbare staat te houden of te brengen. In overeenstemming met het gepubliceerde milieubeleid van de Groep en de van toepassing zijnde wettelijke verplichtingen, worden voorzieningen voor beheersing en opheffing van milieuverontreiniging getroffen wanneer de vervuiling optreedt of blijkt te zijn opgetreden.
Verlieslatende contracten
In de balans wordt een voorziening voor verlieslatende contracten in de balans opgenomen wanneer de door de Groep naar verwachting te behalen voordelen uit een overeenkomst lager zijn dan de onvermijdbare kosten om aan de verplichtingen uit hoofde van de overeenkomst te voldoen.
De voorziening wordt gewaardeerd tegen de contante waarde van de verwachte netto kosten van de voortzetting van het contract, of indien dit lager is, tegen de contante waarde van de verwachte kosten voor de beëindiging van het contract zijnde enige compensatie of boete die voortvloeit uit het niet-naleven van het contract. Voorafgaand aan de vorming van een voorziening wordt op de activa die betrekking hebben op het contract een bijzonder waardeverminderingsverlies genomen.
Overige voorzieningen
Er worden voorzieningen opgenomen voor schade in verband met brand, ongevallen, verstrekte garanties, claims, voorziening onderhoudskosten leaseovereenkomsten en overige zaken.