Financieel resultaat

Hieronder is de winst- en verliesrekening weergegeven en toegelicht tot aan het resultaat uit bedrijfsactiviteiten, met daarin een onderscheid tussen onze activiteiten in Nederland en Duitsland. In de winst- en verliesrekening zijn opbrengsten en kosten geschoond voor de BVOV en andere incidentele en bijzondere boekhoudkundige posten en wordt vervolgens aansluiting gemaakt met het resultaat uit bedrijfsactiviteiten zoals gerapporteerd in de jaarrekening. Als gevolg van de voorgenomen verkoop van onze activiteiten in het Verenigd Koninkrijk presenteren we de betreffende resultaten gesaldeerd op resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten na belastingen.

Verbetering onderliggende resultaat, maar nog onvoldoende voor een gezond NS

Het resultaat uit bedrijfsactiviteiten is € 391 miljoen (2021: € 71 miljoen). Dit resultaat wordt echter sterk beïnvloed door de ontvangen BVOV en andere incidentele en bijzondere boekhoudkundige posten. De ontwikkeling van het onderliggend resultaat uit bedrijfsactiviteiten is zodoende een betere graadmeter van onze financiële prestaties. Het onderliggend resultaat uit bedrijfsactiviteiten toont het resultaat uit bedrijfsactiviteiten, geschoond voor incidentele en bijzondere boekhoudkundige posten, en bedraagt in 2022 € -304 miljoen (2021: € -952 miljoen, 2020: € -977 miljoen). Hoewel minder negatief dan eerdere jaren sinds de uitbraak van corona, is dit resultaat nog steeds ruim onvoldoende.

Het nieuwe normaal

NS heeft ook afgelopen jaar van de Nederlandse overheid een vergoeding toegekend gekregen om de treinen te blijven rijden ondanks de fors lagere reizigersaantallen. In 2022 bedroeg die € 274 miljoen (2021: € 925 miljoen, 2020: € 818 miljoen). Door de terugkeer van de reizigers zijn de reizigersopbrengsten uit reizigersvervoer en stationsactiviteiten in Nederland met bijna 50% flink gestegen ten opzichte van 2021. Het aantal reizigerskilometers in 2022 ten opzichte van 2019, het laatste jaar vóór corona, was 76% (2021: 49%, 2020: 45%). Dit groeide gedurende het jaar geleidelijk van 46% in januari naar 86% in december. Inmiddels lijkt sprake van het ‘nieuwe normaal’ qua reizigersaantallen na corona. Nu thuiswerken is ingeburgerd blijven de reizigersaantallen van vooral forensen achter bij het niveau van 2019.

Stijgende energieprijzen en inflatie

De inflatie in Nederland bedroeg in 2022 10%. Ook NS werd geconfronteerd met de gevolgen daarvan. We hebben in dezelfde periode echter de tarieven van de meeste treinkaartjes en abonnementen met gemiddeld 1,8% verhoogd. Ook in 2021 bleef de stijging van de meeste treinkaartjes achter bij de inflatie, met 1,2%. Het ‘indexatiegat’ van 9,4% belemmert het benodigde herstel van de opbrengsten terwijl de kosten door de inflatie sterk (gaan) stijgen.

Zonder de incidentele posten zijn de bedrijfslasten met circa 10% toegenomen ten opzichte van 2021. Dit komt met name door de hogere reizigersaantallen ten opzichte van 2021, de oplopende inflatie en de cao-stijging. De personeelskosten beslaan bijna de helft van de bedrijfslasten. We zijn een grootverbruiker van elektriciteit, maar hebben voor de tractie-elektriciteit van het materieelpark zeer beperkt blootgestaan aan de forse stijging van de marktprijzen in 2021 en 2022. Dat is het gevolg van een hedging-strategie waarbij de benodigde tractie-elektriciteit grotendeels is ingekocht voor de periode tot en met 2024. We hebben in 2022 een concessievergoeding en HSL-heffing aan het ministerie van IenW verantwoord van € 172 miljoen (2021: € 167 miljoen) en een infravergoeding, verschuldigd aan ProRail, van € 249 miljoen (2021: € 247 miljoen).

Vanwege de impact van de coronapandemie op NS heeft NS in 2020 in Nederland een bijzondere waardevermindering (€ 1,6 miljard) van de activa verantwoord. Dit leidt in 2022 tot € 150 miljoen lagere afschrijvingen. Daarnaast is vanwege inmiddels gerealiseerde verliezen de bijzondere waardevermindering voor € 385 miljoen teruggenomen. De bijzondere waardevermindering veroorzaakt geen kasstromen.

Om beter aan te sluiten bij de huidige IT-ontwikkelingen heeft NS de werkwijze binnen het IT-domein aangepast. Als gevolg hiervan kunnen minder IT-uitgaven worden geactiveerd. Dit leidt tijdelijk tot hogere kosten maar door lagere afschrijvingen neemt het cumulatieve resultaatseffect van deze wijziging de komende jaren af naar nul.

Positief operationeel resultaat in Duitsland

De financiële impact als gevolg van de coronapandemie voor NS was in Duitsland beperkt. Het risico voor de vervoersopbrengsten ligt namelijk bij de openbaarvervoersautoriteiten en niet bij de vervoerders. Het resultaat uit bedrijfsactiviteiten in Duitsland is positief. Vanwege de herstructurering in Duitsland zijn de resultaten van 2022 en 2021 niet vergelijkbaar. De spoorwegmaatschappijen in Niedersachsen (WestfalenBahn) en Thüringen (Abellio Rail Mitteldeutschland) zijn succesvol geherstructureerd waardoor de insolventieprocedure kon worden afgesloten. Deze onderdelen zijn derhalve opnieuw opgenomen in de geconsolideerde resultaten van de Groep.

Abellio Rail Nordrhein-Westfalen is failliet gegaan en de activiteiten zijn overgedragen aan uitvoerders aangewezen door de openbaarvervoersautoriteiten nadat was vastgesteld dat geen overeenstemming kon worden bereikt. Abellio Rail Baden-Württemberg is overgenomen door SWEG, dat eigendom is van de staat Baden-Württemberg. De insolventieprocedure van de voormalige holding Abellio GmbH loopt nog. De afronding van deze procedure vergt mogelijk een aanzienlijke tijd en de uitkomst is met onzekerheden omgeven. Voor verwachte uitstroom van middelen in het kader van de afwikkeling hebben we ultimo 2021 voorzieningen getroffen en gehandhaafd in 2022.

Positief resultaat

Hieronder is het tweede deel van de winst- en verliesrekening weergegeven.

Het netto financieringsresultaat is positief en dat komt met name door negatieve goodwill en het gedeeltelijk terugdraaien van de afwaardering en getroffen voorzieningen die zijn verantwoord in 2021 in relatie tot de herstructurering van activiteiten van Abellio Rail Mitteldeutschland en WestfalenBahn in Duitsland. Omdat de herstructurering voor deze onderdelen succesvol kon worden afgerond, kon een deel van de afwaardering en de getroffen voorzieningen worden teruggedraaid.

De strategie van NS verlangt sinds 2018 dat buitenlandse activiteiten bijdragen aan het belang van de reiziger in Nederland. In overeenstemming hiermee hebben we toegewerkt naar een vertrek uit de Britse markt. Als gevolg van de voorgenomen verkoop van onze activiteiten in het Verenigd Koninkrijk aan het lokaal management van Abellio UK in de eerste helft van 2023 worden de betreffende resultaten gesaldeerd gepresenteerd op resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten na belastingen (2022: € 54 miljoen, 2021: € 417 miljoen). Voor een verdere duiding van het resultaat zie Noot 2 van de jaarrekening. Het onderliggend resultaat uit bedrijfsactiviteiten van Abellio UK bedraagt € 44 miljoen (2021: € 29 miljoen).

Door het resultaat uit bedrijfsactiviteiten en de bijzondere posten daarin, gecombineerd met bovenstaande, rapporteren we een nettowinst van € 579 miljoen (2021: € 339 miljoen).